Numer 2024/397

FilmPan Vincent Kennedy McMahon (Aleksander Borszowski) Charyzmatyczny miliarder, słynny mem, druh Trumpa, król wrestlingu. Netfliksowy dokument „Mr. McMahon” niby ma go potępić, ale przede wszystkim przedłuża spektakl jego autorstwa, sięgający daleko poza ringPrzepraszam, czy tu biją? (Iwona Kurz) „Nie masz prawa w ryj dostać” – w dokumencie „1953. Walka o nadzieję” wielokrotny mistrz Polski Zbigniew Raubo przedstawił dość prostą filozofię na dziewięć minut walki. Co jednak dzieje się z tą prostotą, kiedy boks i życie trafiają do kina?Spokojnie jak na wojnie (Darek Arest) Bohaterów „Pod wulkanem” – polskiego kandydata do Oscara – wojna zaskoczyła w świeżej opaleniźnie, z biletami na odwołany lot powrotny w dłoni. Co teraz? Zdjąć slipki i przepasać się kirem?Mati Diop. Duchy kolonializmu i migracji (Jan Topolski) Reżyserska gwiazda Mati Diop błyszczy po niedawnych tryumfach. Za debiutancki „Atlantyk” dostała Grand Prix w Cannes. Za wchodzący właśnie do polskich kin „Dahomej” – Złotego Niedźwiedzia w BerlinieArchiwum czasu wojny (Dmytro Desiateryk) Zadaniem Archiwum Wojny nie jest to, aby zdobyć jak największą liczbę użytkowników. Koncentrujemy się głównie na zbieraniu materiałów, ich przetwarzaniu i przechowywaniu – rozmowa z jednym z twórców Ukraine War ArchiveLiteraturaTen fragment snu podoba mi się najbardziej (Julia Fiedorczuk) I Stanisław Kalina Jaglarz, i Agata Puwalska badają w swoich wierszach granice racjonalnego „ja”, ale każde na swój sposób. Puwalska tworzy (i kontestuje) przestrzenne mapy, Jaglarz próbuje wynaleźć poetykę zdolną do wyrażenia zmysłowości tak potężnej, że często bolesnejNie rozum, a serce (Tetiana Petrenko) Polacy zaczęli patrzeć dalej, za Zbrucz. Ta zmiana literackiej geografii wyniknęła na skutek wojny, która przyniosła zainteresowanie Donbasem i wschodem Ukrainy. W kolejce czeka wiele tekstów, a rąk do pracy brakuje – mówią tłumacze literatury ukraińskiejMuzykaDziwaczny polski barok (Jarosław Kowal) Szybko zauważyłem, że mam do czynienia z ogromnym bogactwem muzyki twórców, o których nigdy wcześniej nie słyszałem. Im bardziej zatracałem się w polskim baroku, tym więcej mnie w nim zaskakiwało – tłumaczy dyrygent ansamblu The SixteenTańcz, no bo tak to nic nie ma (Dominika Janik) Wątkiem, który spaja album „In Waves”, jest taniec. Jamie do niego nieustannie powraca, szczególnie w projektach realizowanych poza The xx. Stąd jego niesłabnąca, cudownie bezkrytyczna fascynacja kulturą klubowąRusałka z krwi i kości (Remek Mazur-Hanaj) Katya Chilly próbuje sięgać do takich korzeni muzyki, które poza samą muzykę wykraczają. Jako posiadaczka wyjątkowego głosu jest nie tylko wokalistką, lecz także kulturowym mediumOdczarowanie (Bartosz Nowicki) Nierozerwalną częścią nagrań Zamilskiej są sample. Na „United Kingdom of Anxiety” usłyszymy ich wiele, nie mogę się jednak oprzeć wrażeniu, że służą one głównie łataniu kompozycyjnych dziur w materialeWięcej chaosu, więcej abnegacji (Maciej Bobula) Thaw na „Fading Backwards” wydaje się mieć trochę mniejsze ambicje poszukiwawcze niż na dwóch poprzednich płytach. Ta decyzja z jednej strony podkopuje jego dotychczasową tożsamość, przydaje mu natomiast słuchalnościOutro z długim intrem (Jan Błaszczak) Jednym z głównych wątków najnowszej płyty The Cure jest żałoba – lider zespołu żegna nią swoich rodziców i starszego brata, Richarda. Utwory rozwijają się jakby niechętnie i ociężale, jak gdyby Smith próbował odsunąć od siebie śpiewanie o tych trudnych i bolesnych sprawachLaboratorium dźwięków i znaczeń (Liubov Morozova) Kompozytorzy związani z Laboratorium Opera Aperta w mniejszym lub większym stopniu kreują świat postapokaliptyczny, który zamieszkują jednak nie monstra, a bóstwaObyczajeWidma, czyli Kongres Kultury (Witold Mrozek) Kongres Kultury zawsze konfrontuje „środowisko” z jego własnymi oczekiwaniami wobec władzy i jej polityki kulturalnejPodkast Dwutygodnika (32): Mobbing w kulturze (Barbara Klicka) O przemocy w pracy, o pokoleniowych różnicach w jej rozumieniu i o tym, czy pracownice kultury są w szczególny sposób narażone na mobbing – Barbara Klicka rozmawia z dyrektorkami dwóch dużych instytucji kultury, Justyną Czarnotą-Misztal i Olgą WysockąKultura jest za biedna (Aleksandra Boćkowska) To, że na Kongresie spotkają się osoby z różnych miejsc w kulturze, uzmysłowi nam, że działamy w ekosystemie, w którym – mimo różnic – możemy się wspieraćUcieczka przed imperium (Stasia Budzisz) Uchodźcy z Ukrainy w Gruzji z niepokojem patrzą na billboardy wyborcze partii rządzącej, na których widać zniszczone wojną ukraińskie miasta i hasło: „Wybierz pokój!”. Mówią: „To tak, jakbyśmy my wybrali wojnę”SztukaDelikatna równowaga (Vira Baldyniuk) Na całym świecie schemat jest podobny – tereny poprzemysłowe i dystrykty robotnicze przekształcane są w modne dzielnice, gdzie w szybkim czasie od sztuki i kultury ważniejsze stają się ceny nieruchomości, turystyka i zysk ekonomicznyPrzestańmy budować (Monika Stelmach) Spora część architektów jest niedoczytana i źle wye

Sty 26, 2025 - 14:06
 0
Numer 2024/397

Film

Pan Vincent Kennedy McMahon (Aleksander Borszowski)

Charyzmatyczny miliarder, słynny mem, druh Trumpa, król wrestlingu. Netfliksowy dokument „Mr. McMahon” niby ma go potępić, ale przede wszystkim przedłuża spektakl jego autorstwa, sięgający daleko poza ring

Przepraszam, czy tu biją? (Iwona Kurz)

„Nie masz prawa w ryj dostać” – w dokumencie „1953. Walka o nadzieję” wielokrotny mistrz Polski Zbigniew Raubo przedstawił dość prostą filozofię na dziewięć minut walki. Co jednak dzieje się z tą prostotą, kiedy boks i życie trafiają do kina?

Spokojnie jak na wojnie (Darek Arest)

Bohaterów „Pod wulkanem” – polskiego kandydata do Oscara – wojna zaskoczyła w świeżej opaleniźnie, z biletami na odwołany lot powrotny w dłoni. Co teraz? Zdjąć slipki i przepasać się kirem?

Mati Diop. Duchy kolonializmu i migracji (Jan Topolski)

Reżyserska gwiazda Mati Diop błyszczy po niedawnych tryumfach. Za debiutancki „Atlantyk” dostała Grand Prix w Cannes. Za wchodzący właśnie do polskich kin „Dahomej” – Złotego Niedźwiedzia w Berlinie

Archiwum czasu wojny (Dmytro Desiateryk)

Zadaniem Archiwum Wojny nie jest to, aby zdobyć jak największą liczbę użytkowników. Koncentrujemy się głównie na zbieraniu materiałów, ich przetwarzaniu i przechowywaniu – rozmowa z jednym z twórców Ukraine War Archive

Literatura

Ten fragment snu podoba mi się najbardziej (Julia Fiedorczuk)

I Stanisław Kalina Jaglarz, i Agata Puwalska badają w swoich wierszach granice racjonalnego „ja”, ale każde na swój sposób. Puwalska tworzy (i kontestuje) przestrzenne mapy, Jaglarz próbuje wynaleźć poetykę zdolną do wyrażenia zmysłowości tak potężnej, że często bolesnej

Nie rozum, a serce (Tetiana Petrenko)

Polacy zaczęli patrzeć dalej, za Zbrucz. Ta zmiana literackiej geografii wyniknęła na skutek wojny, która przyniosła zainteresowanie Donbasem i wschodem Ukrainy. W kolejce czeka wiele tekstów, a rąk do pracy brakuje – mówią tłumacze literatury ukraińskiej

Muzyka

Dziwaczny polski barok (Jarosław Kowal)

Szybko zauważyłem, że mam do czynienia z ogromnym bogactwem muzyki twórców, o których nigdy wcześniej nie słyszałem. Im bardziej zatracałem się w polskim baroku, tym więcej mnie w nim zaskakiwało – tłumaczy dyrygent ansamblu The Sixteen

Tańcz, no bo tak to nic nie ma (Dominika Janik)

Wątkiem, który spaja album „In Waves”, jest taniec. Jamie do niego nieustannie powraca, szczególnie w projektach realizowanych poza The xx. Stąd jego niesłabnąca, cudownie bezkrytyczna fascynacja kulturą klubową

Rusałka z krwi i kości (Remek Mazur-Hanaj)

Katya Chilly próbuje sięgać do takich korzeni muzyki, które poza samą muzykę wykraczają. Jako posiadaczka wyjątkowego głosu jest nie tylko wokalistką, lecz także kulturowym medium

Odczarowanie (Bartosz Nowicki)

Nierozerwalną częścią nagrań Zamilskiej są sample. Na „United Kingdom of Anxiety” usłyszymy ich wiele, nie mogę się jednak oprzeć wrażeniu, że służą one głównie łataniu kompozycyjnych dziur w materiale

Więcej chaosu, więcej abnegacji (Maciej Bobula)

Thaw na „Fading Backwards” wydaje się mieć trochę mniejsze ambicje poszukiwawcze niż na dwóch poprzednich płytach. Ta decyzja z jednej strony podkopuje jego dotychczasową tożsamość, przydaje mu natomiast słuchalności

Outro z długim intrem (Jan Błaszczak)

Jednym z głównych wątków najnowszej płyty The Cure jest żałoba – lider zespołu żegna nią swoich rodziców i starszego brata, Richarda. Utwory rozwijają się jakby niechętnie i ociężale, jak gdyby Smith próbował odsunąć od siebie śpiewanie o tych trudnych i bolesnych sprawach

Laboratorium dźwięków i znaczeń (Liubov Morozova)

Kompozytorzy związani z Laboratorium Opera Aperta w mniejszym lub większym stopniu kreują świat postapokaliptyczny, który zamieszkują jednak nie monstra, a bóstwa

Obyczaje

Widma, czyli Kongres Kultury (Witold Mrozek)

Kongres Kultury zawsze konfrontuje „środowisko” z jego własnymi oczekiwaniami wobec władzy i jej polityki kulturalnej

Podkast Dwutygodnika (32): Mobbing w kulturze (Barbara Klicka)

O przemocy w pracy, o pokoleniowych różnicach w jej rozumieniu i o tym, czy pracownice kultury są w szczególny sposób narażone na mobbing – Barbara Klicka rozmawia z dyrektorkami dwóch dużych instytucji kultury, Justyną Czarnotą-Misztal i Olgą Wysocką

Kultura jest za biedna (Aleksandra Boćkowska)

To, że na Kongresie spotkają się osoby z różnych miejsc w kulturze, uzmysłowi nam, że działamy w ekosystemie, w którym – mimo różnic – możemy się wspierać

Ucieczka przed imperium (Stasia Budzisz)

Uchodźcy z Ukrainy w Gruzji z niepokojem patrzą na billboardy wyborcze partii rządzącej, na których widać zniszczone wojną ukraińskie miasta i hasło: „Wybierz pokój!”. Mówią: „To tak, jakbyśmy my wybrali wojnę”

Sztuka

Delikatna równowaga (Vira Baldyniuk)

Na całym świecie schemat jest podobny – tereny poprzemysłowe i dystrykty robotnicze przekształcane są w modne dzielnice, gdzie w szybkim czasie od sztuki i kultury ważniejsze stają się ceny nieruchomości, turystyka i zysk ekonomiczny

Przestańmy budować (Monika Stelmach)

Spora część architektów jest niedoczytana i źle wyedukowana. W programach nauczania architektury nie ma filozofii, socjologii, kulturoznawstwa. Na studiach trwa łupanka, jak postawić prostą ścianę i wstawić okno

Wrocław od podszewki (Karol Sienkiewicz)

Wrocław Off Gallery Weekend to kolejna impreza lokalnie mapująca środowisko artystów. Bardziej niż inne miasta Wrocław jak Częstochowy broni swego etosu niezależności

Z drzew (Stach Szabłowski)

Jerzy Bereś mężem swojej żony? Dlaczego nie? Ta zamiana miejsc odzwierciedla przemiany współczesnej wrażliwości. Nie znaczy to, że jego sztuka przeterminowała się. Przeciwnie, jest w stanie wejść w żywy rezonans z postpatriarchalną i postantropocentryczną wrażliwością

Trzeba zacząć od siebie (Ivanna Skyba-Yakubova)

Boję się, że nie możemy liczyć na wsparcie społeczności międzynarodowej. Ani Europa Zachodnia, ani Stany Zjednoczone nie chcą widzieć rozpadu Rosji, ponieważ to przeraża ich znacznie bardziej niż obecna rzeczywistość

Bierzcie przykład z roślin (Karol Sienkiewicz)

Alevtina Kakhidze bada, kim sama jest, co składa się na jej tożsamość i decyduje o jej miejscu w świecie. Poszczególne elementy wydają się unosić w powietrzu, delikatne, jakby można je było zdmuchnąć i nikt już by tych historii nie poznał

Teatr

Punktem wyjścia jest złość (Olga Byrska)

W „Sile suki” nie pokazujemy przemocy, nie odgrywamy jej – a jednak sztuka jest interpretowana jako trudna w odbiorze – mówi brazylijska reżyserka

Kawa, kakao, przemoc (Wiktoria Tabak)

Chaillon nie jest zainteresowana przyjmowaniem pozycji ofiary czy resentymentami. Przeciwnie – to artystka, która głośno i wyraźnie zaznacza swoją obecność w sztuce. Obrała strategię, by z teatru uczynić narzędzie do produkcji dyskomfortu

Na końcu nie ma słowa (Anna Pajęcka)

W finałowej scenie „Diabłów” Mai Kleczewskiej księża tracą głos. Bo o czym mówić, jeśli słowo, które według Ewangelii miało być na początku, zamieniło się w kłamstwo i wymówkę?

Do upadłego (Witold Mrozek)

„Giselle, tańcz!” to dość osobliwa niespodzianka. Dawno nic mnie tak w teatrze nie zaskoczyło

Przebrać się za migrantkę (Vera Popova, Ada Tymińska)

Obecność osób z Ukrainy i Białorusi onieśmieliła polskie twórczynie i twórców, którzy zrezygnowali z samodzielnego podejmowania tematów wschodnich

Zagraj z mocniejszym akcentem (Witold Mrozek)

W zeszłym roku nagrałam taśmę na casting do produkcji związanej z Ukrainą. Potrzebowali kogoś z ukraińskim akcentem. Dostałam odpowiedź, czy nie mogłabym nagrać się jeszcze raz, bo nie dość słychać, że jestem Ukrainką

Wiersze

wiersze (Jan Mokrzycki)

Україна

Русалка чистої води (Ремек Мазур-Ганай)

Катя від самого початку намагається сягнути коріння музики, які виходять за межі самої музики. Бо маючи винятковий голос, вона — не лише музикантка, вона — культурний медіум

Перекладач – теж автор (Тетяна Петренко)

Перекладачам доводиться приймати авторські рішення, обирати мовні стратегії й творити власні засоби іронії. І в цьому сенсі можна погодитися з написом на футболках книжкового фестивалю: «Перекладач — теж автор».

Втеча з імперії (Стася Будзіш)

З початку повномасштабного вторгнення Росії в Україну уряд Грузії почав дедалі більше дистанціюватися від Європи та поглиблювати відносини з північним сусідом  і скоса дивиться на грузинів, які вирішили воювати на боці України в Грузинському легіоні

Нам треба інші словники (Іванна Скиба-Якубова)

Важко в той момент, коли все горить, палає, і дуже боляче, і страшно тримати далеку перспективу. Але якщо ми її не втримаємо, то втратимо все. Якщо ми не будемо про це думати, ми втратимо майбутні майбуття — саме так, в множині

Лабораторія звуків і смислів (Любов Морозова)

Саме визначення Opera Aperta як лабораторії дуже точно описує процес народження твору: спочатку зʼявляється «бета-версія» опери, яка вже придатна для презентації, але певний час перебуває в режимі тестування

Каталог злочинів і відваги (Дмитро Десятерик)

У нас є група аналітиків, які працюють з інтерв’ю зі свідками воєнних злочинів, але російської пропаганди там так багато, що передивитись це неможливо і жодних міцних нервів не вистачить

Наслідуйте рослини (Кароль Сенкевич)

Коли наближався фронт, Алевтина Кахідзе написала на дверях свого дому, що треба брати приклад з рослин. Сама в цей час ховалася в підвалі

Спокійно, як на війні (Дарек Арест)

Війна застала героїв «Під вулканом» – польського претендента на «Оскар» – зі свіжою засмагою та квитками на скасований зворотний рейс у руках. Що ж тепер робити, зняти плавки  й вдягнути хрестика?