Badania sugerują, że ćwiczenia aerobowe to prosty i skuteczny sposób na chorobę Alzheimera

Regularne ćwiczenia aerobowe mogą znacznie ograniczyć gromadzenie się w mózgu białek związanych z chorobą Alzheimera i poprawić zdrowie mózgu. Odkrycia dokonane przez zespół brazylijskich oraz brytyjskich naukowców oferują nowe możliwości w walce z chorobą.

Choroba Alzheimera jest postępującą chorobą neurodegeneracyjną, która wpływa na pamięć, zwłaszcza przyswajanie i zapamiętywanie nowych informacji, deficyty poznawcze, takie jak trudności z rozumowaniem i złożonymi zadaniami, rozpoznawanie znanych obiektów i osób czy zmiany osobowości lub zachowania. Obecne metody leczenia mogą jedynie spowolnić postęp choroby i złagodzić jej objawy.

Jest najczęstszą diagnozowaną postacią demencji oraz jednym z największych globalnych problemów zdrowotnych. Cierpi na nią około 55 milionów ludzi na świecie. Dotyka starszych osób, najczęściej po 65. roku życia, jednak zaczyna się znacznie wcześniej. Patologiczne zmiany w mózgu mogą wystąpić na dekady przed objawami fizycznymi i psychicznymi.

Choroba Alzheimera wiąże się z akumulacją w mózgu beta-amyloidu oraz innego białka zwanego tau. Naukowcy uważają, że przyczyną choroby są zarówno czynniki genetyczne, jak i środowiskowe, chociaż dokładne procesy, które ją powodują, pozostają zagadką. Mimo braku jasności, co do przyczyn choroby, jasnym jest, że proces starzenia prowadzi do zmian, które napędzają jej rozwój.

W niedawnych badaniach eksperci z University of Bristol w Wielkiej Brytanii oraz z Universidade Federal de Sao Paulo w Brazylii wykazali, że regularne ćwiczenia aerobowe mogą znacząco obniżyć odkładanie się w mózgu białek beta-amyloidu oraz tau. Ustalenia te oferują nowe możliwości w walce z tą wyniszczającą chorobą.

Wyniki oraz opis badań ukazał się na łamach pisma „Brain Research” (DOI: 10.1016/j.brainres.2024.149419).

Nowa broń w walce z chorobą Alzheimera

Aktywność fizyczna nie tylko chroni zdrowe komórki mózgowe, ale także pomaga przywrócić równowagę w starzejącym się mózgu. Może być wykorzystania jako narzędzie do zapobiegania rozwojowi choroby Alzheimera poprzez ograniczenie odkładania się patologicznych blaszek amyloidowych oraz włókien białka tau.

W swoich pracach naukowcy skupili się na hipokampie, obszarze mózgu, który jest odpowiedzialny za pamięć i uczenie się. Zmierzyli wpływ ćwiczeń aerobowych na kluczowe markery choroby Alzheimera: wspomniane już blaszki amyloidowe i splątki białka tau oraz żelazo gromadzące się w komórkach wytwarzających osłonki mielinowe, czyli w oligodendrocytach.

Eksperymenty z udziałem szczurów pokazały, że gryzonie, dla których naukowcy opracowali specjalny program ćwiczeń aerobowych, miały o około 63 proc. mniejszą akumulacją splątków tau, w porównaniu do grupy kontrolnej, która nie była aktywna fizycznie. Badacze stwierdzili także mniejszą o około 76 proc. akumulację blaszek amyloidowych i o około 58 proc. jonów żelaza w mózgach ćwiczących gryzoni.

Naukowcy ustalili też, że ćwiczenia aerobowe zmniejszają stan zapalny i poprawiają komunikację między komórkami mózgowymi. Prace te pokazały również, że aktywne fizycznie gryzonie miały większą liczbę ochronnych oligodendrocytów.

Duży potencjał ćwiczeń aerobowych

– Choroba Alzheimera to postępująca choroba neurodegeneracyjna, dotykająca miliony ludzi na całym świecie, na którą nie ma lekarstwa. Chociaż wiadomo, że ćwiczenia fizyczne zmniejszają spadek funkcji poznawczych, mechanizmy komórkowe stojące za ich neuroprotekcyjnymi efektami pozostawały nieuchwytne, aż do teraz. Niniejsze badanie podkreśla potencjał ćwiczeń aerobowych w strategiach zapobiegawczych w przypadku choroby Alzheimera – powiedział dr Augusto Coppi z University of Bristol, współautor publikacji.

Autorzy badań podkreślają, że ich ustalenia mogą mieć duże implikacje dla zdrowia publicznego. Według nich włączenie regularnych ćwiczeń aerobowych do codziennego życia, dostosowanych do starzejących się populacji, może odegrać kluczową rolę w spowolnieniu lub zapobieganiu postępowi choroby Alzheimera.

Naukowcy planują badania kliniczne na ludziach, aby potwierdzić ochronne efekty zaobserwowane w pracach z udziałem gryzoni. Chcą również zbadać leki ukierunkowane na metabolizm żelaza jako potencjalne podejście terapeutyczne w chorobie Alzheimera.

Źródło: University of Bristol, fot. Wikimedia Commons/ CC BY-SA 3.0/ Thanyapura